Zingen ...
Elke keer is het weer vermakelijk. We kijken elkaar gegeneerd aan of juist helemaal niet. Moet het echt, Gerard? Ja het moet! Maat 16 tot 32. Eh one, eh two... En dan begint het: een zacht en hees gefluister van 20 stemmen, volkomen ongelijk en zonder enige melodie zwelt aan tot een lentewind van windkracht 1. “Harder”, roept Gerard en na een schaamtevol geschraap van enkele kelen zijn zowaar een paar stemmen te horen. Tegen die tijd liggen Arjan en Stefan (gitaar en slagwerk) al blauw van het lachen onder de snaredrum.
Waarom moet dat? We hebben toch gekozen voor hout en koper en niet voor zang? Daar hebben we Dianne toch voor? Het schijnt nodig, omdat we al zingend veel beter de ritmiek van een maat kunnen doorgronden. Zingen is een middel om ritmisch moeilijke passages onder de knie te krijgen en – ja – het helpt! Het staat natuurlijk gek: 20 min of meer volwassen mensen, die een beetje lallend een ritme proberen te zingzeggen. Ik denk dat dat vooral komt omdat je je inhoudt. Onder de douche – om maar eens een bekende plek te noemen – kan iedereen voluit zingen, zonder zich te storen aan wie dan ook. Maar in een groep... Zonder volume zingen (zachtjes dus) maakt ook dat de beheersing van het geluid minder wordt. Voor zingen geldt hetzelfde als voor blazen: er moet druk onder staan. Onze dirigent heeft daar een kort maar duidelijk gebaar voor. Hij slaat met beide handen op zijn maag (aan het einde van een lesdag moet hij maagklachten hebben) en begeleidt dat met de tekst: “zet eens wat meer druk”. En dat doen we dan ook. Bij het zingen van een moeilijke maat heeft hij het overigens nog nooit geroepen. Dat zal nu wel over zijn...
Waarom is het zo moeilijk om vrijuit te zingen? Dat komt door de setting waarin die activiteit van je gevraagd wordt. Ik zei al: in het bad is het geen enkel probleem om vrij te improviseren in nieuw bedachte toonsoorten. En ook in de kroeg is er zelden sprake van enige terughoudendheid. Bij studenten heb je – ik geloof aan het einde van de ontgroeningsperiode – een zangfestijn, de Cantus, en geloof me, hoe prikkelend de teksten ook zijn, ze worden uit volle borst meegezongen door zowel de mannen als de vrouwen. Als aantekening daarbij zij opgemerkt, dat de meeste zangers tijdens de Cantus zich niet meer bewust zijn van wat ze zingen. Drank vermindert het schaamtegevoel – ook bij zingen – maar heeft tegelijkertijd een negatieve invloed op de zuiverheid van het lied en de verstaanbaarheid van de tekst. Een keuze kwestie dus, hè.
Vraag ik aan een koorlid (nu bedoel ik natuurlijk niet een lid van het studentenkoor (= corps), maar een lid van een echt koor zoals het Fischer Chore (hoor ik hier niet het toekomstig repertoire van de Bigband op Zumbatournee?) om een solo te zingen, dan hoor ik hetzelfde gefluister en zie ik een even rood hoofd als van/bij elke willkeurige beambte, die voor zijn baas een liedje voor de kunststof kerstboom moet zingen. Alleen voluit zingen, als je weet, dat anderen bewust en zichtbaar meeluisteren, is heel moeilijk. Natuurlijk geldt dat niet voor iedereen. Ik benijd de juryleden van allerlei talentenjachten, zoals Idols, Popstars en Michael niet: hele dagen luisteren naar enthousiaste zangers, waarvan 60 % niet goed en 20 % in het geheel niet kunnen zingen. Maar wat is “goed” zingen. Dianne kan het, daar is iedereen het over eens, dus die laten we er even buiten. Maar “goed” is een subjectief begrip, er zit een oordeel in. Sommige grote artiesten (zoals Dolly en Rod hier) zingen soms hoorbaar vals of volledig uit de maat maar hebben desondanks een groot succes. Anderen zingen zo zuiver als een nachtegaal, maar verdwijnen in de vergetelheid (oftewel de CD-bak bij Het Kruidvat...). Heeft dat te maken met persoonlijkheid, “bodylanguage”, of een goede begeleidingsband? Of is het gewoon een slimme marketingmanager met goede relaties bij de media? Duidelijk is wel dat het “publiek” soms heel andere voorkeuren heeft, dan de platenindustrie (het woord klinkt een beetje ouderwets. Hoe komt dat?). Ook is duidelijk, dat je de publieke opinie kan beïnvloeden door een vorm van indoctrinatie (door bijv. de indringende herhaling van een bepaalde song) en een goede verpakking (in de vorm van spectaculaire clips). En soms is het gewoon heel leuk om niet helemaal zuiver te zingen, zoals destijds Edith en Archie Bunker lieten zien. En je komt ook tegen, dat het vertederend is om te zien, ongeacht de muzikale kwaliteit van de performance. Zo kwam er een filmpje van een oma van -ik denk - een onzer bandleden (nee, ik zeg niet van welke drummer) in bezit, die voor zijn/haarkleinkind een engels liedje zong. How cute!
Dick
RSS-feed