Blog Archives

Aflevering 32, jrg. 2

27/4/2011

14 mei

Het lijkt nog ver, 14 mei, maar de repetities voor de uitvoering die dag zijn natuurlijk al in volle gang. Gerard reikt de speellijst uit. Een beperkt rijtje - we kunnen meer dan die 10 nummers – omdat er meer bands en combo’s optreden. Het gaat om de officiële ingebruikname van Het Hof Van Coevorden door de gebruikers. De middag is gereserveerd voor het “gepeupel”, dat het gebouw kan bezichtigen en bezig gehouden wordt door de bewoners. Maar ’s avonds hebben de nieuwe gebruikers zelf een feestje en dáár treden we op.
14 Mei. Wat een dag. Wist je dat op deze dag Sydney Bechet is geboren? En dat Rotterdam is gebombardeerd door de Duitsers? Dat het Frans Hals Museum (in Haarlem) is geopend? En dat Barcelona in Rotterdam (toen al weer herbouwd) de Europa cup II heeft gewonnen ten koste van Paris Saint-Germain? 14 Mei is dus niet zo maar een dag! Vanzelf dat we geconcentreerd repeteren. We zitten op de bovenste verdieping van Het Hof in het AMV-lokaal. De akoestiek is nog niet optimaal, maar al beter dan in de Synagoge. Omdat er nog weinig aan de muren hangt of op de grond ligt, klinkt het allemaal zeer overtuigend. Gerard, die even uitleg kreeg van de conciërge – denk ik – over het gebruik van de alarminstallatie, kon melden, dat het buiten even goed te horen was als binnen. Gelukkig wonen er weinig mensen in de naaste omgeving. Er wordt wel vergaderd. Mijn actieplan ligt al klaar. Als het college knibbelt aan de cultuursubsidie voor saxofoonspelende bejaarden of drummende jongeren, dan zullen we elke vergaderdinsdag een aangepast repertoire spelen met de ramen open. Vergader dan nog maar eens rustig.

Aan het repertoire heb ik ook al gedacht. Big Spender ligt voor de hand, maar past niet in dat doel. The Streets of London dan, in een bigband uitvoering? Het onderwerp kan wel als een metafoor voor onze situatie dan en als Dianne de installatie even opdraait (rechter knopje, Dianne), dan moet het lukken. Ik denk ook aan “Zonder jou” van Simone Kleinsma en Paul de Leeuw in het kader van bezint eer ge begint. Als intro de Last Post. Als het college dat hoort, weet ze wat er gaat komen en alle keren daarna zal, als de leden die Last Post horen, het besef en het kippevel (of is het kippenvel?) weer opkomen. En tot besluit Knock on Wood, gewoon omdat je je zegeningen moet tellen en omdat het zo’n lekker hard nummer is, waarin we ons lekker mogen uitleven.
En dat repertoire herhalen we dan 10 keer per vergadering…
Gelukkig kort het college niet op de bigband (toch?) en kunnen we ons eigen repertoire blijven spelen. En dat gaan we doen op 14 mei. In volledige bezetting, dankzij de vrijwillige medewerking van 3 trombonisten. Naast onze bigband treedt er nog een andere bigband op. Als je in de gelegenheid bent, moet je zeker komen luisteren. Het wordt een ware happening. En mocht je geen toegangsbewijs hebben? Blijf dan gewoon buiten op een terrasje met een pilsje of een goed glas wijn, want ook daar zal het allemaal goed te horen zijn (dat rijmt!).

Dick

Aflevering 31, jrg. 2

20/4/2011

Heintje

Heintje was de zus van Louis. Die is natuurlijk veel bekender geworden, maar zelfs die naam zegt velen van jullie niets. Nu moet ik zeggen, dat ik Louis nooit live heb kunnen zien. Hij overleed in 1939. Heintje wel, maar die was in mijn ogen toen al stokoud. Zij trad in het begin van haar carrière op samen met haar broer. Na zijn dood in 1939 en na de oorlog (1940 – 1945, ik begrijp uit de pers, dat veel 25-minners dat niet weten…) ging zij alleen verder. In 1954 nam zij definitief afscheid van het varieté en nadien nog zo’n tien keer: Het Heintje Davids effect!

v.l.n.r. Louis Davids, J. van Tol, Heintje Davids

Dat gevoel had ik gisterenavond. We hadden vorige week met een emotioneel ritueel afscheid genomen van het lokaal, waar zuurstof schaars was, het geluid slecht en de stank na een paar minuten ondraaglijk en vandaag zaten we er weer. Zij het, dat dit keer de overweldigende geur van zweet en bedorven adem al aanwezig was vóór we binnentraden. Er waren examens geweest…
Nou ja, een klein groepje, het moest kunnen en het kon. We verhuisden van de Synagoge naar het Drumlokaal. In optocht, beladen met mappen, standaards en instrumenten, strompelend door de smalle gangetjes, botsend tegen de verspreid staande tafeltjes keerden we terug naar het oude “nest” (dit woord past wel goed, nietwaar?). Het was niet verwonderlijk dat wij na deze “move” een beetje giechelig waren. Vele onderwerpen zijn besproken tussen het musiceren door: de afgelasting van ons optreden in Enschede (te weinig trombonisten), het optreden op 14 mei (meer nummers), de toekomst van CQ (genoeg leerlingen? Graag werven!), het gemeentelijk cultureel beleid, het tellen tijdens rusten in de muziek, de toekomst van het Bigbandgenre, het improviseren op de bluesscale en nog veel meer. Nou ja, zo’n laatste keer in dit lokaal mag dat, vind je niet? Volgende week vervoegen wij ons bij het nieuwe gebouw om ons nieuwe repetitielokaal in te wijden. Ik ben benieuwd wat ik er van ga vinden.

Louis en Henriette Davids, het past wel om het daar over te hebben in dit laatste blog vanuit de Synagoge en zo tegen 4 en 5 mei aan. Louis stierf aan de gevolgen van Astma en heeft dientengevolge de tweede wereldoorlog niet hoeven meemaken. Heintje wel. Zij dook onder en is tenslotte als enige van haar hele familie door de oorlog gekomen.
Het succes van haar broer is grotendeels ontsteen door zijn samenwerking met Jacques van Tol. Van Tol schreef – anoniem - alle latere teksten van liedjes en conferences voor Louis Davids. In zijn tijd wist niemand, dat Jacques van Tol, die werkelijk een fantastisch goede schrijver was, dat deed. In de oorlog is Van Tol het spoor kwijtgeraakt. Hij schreef “…een grote hoeveelheid nazi-propaganda voor het radioprogramma Zondagmiddagcabaret van Paulus de Ruiter. Voor dit programma schreef hij onder meer een aantal antisemitische liedjes, waaronder De Jodenman, een parodie op De kleine man dat Van Tol ooit zelf voor de Joodse zanger Louis Davids had geschreven” (einde citaat Wiki). Een zwakke figuur dus, als het ging om positie innemen binnen de veranderde maatschappij. Niettemin heeft hij heel veel mooie liederen geschreven, waaronder het “verzets”-lied Als op het Leidsche Plein de Lichtjes weer eens branden gaan, een lied, dat nu gewoon mooi is (hoewel, je moet wel van Willeke houden…), maar toen de hoop op en hunkering naar vrede en vrijheid verwoordde. Na de oorlog heeft o.a. Wim Sonneveld veel gebruik gemaakt van de kwaliteiten van Van Tol. Je zou het een beetje misbruik kunnen noemen, want na zijn veroordeling en gevangenschap kon Jacques van Tol zich in Nederland niet meer in het openbaar vertonen. Jos Brink heeft later een musical gemaakt over het bijzondere leven van Jacques van Tol.

Volgende week zitten we dus in het nieuwe gebouw, hoewel…. Je weet maar nooit!

Dick

Aflevering 30 jrg. 2

13/4/2011

Herralt

De avond begon als gewoonlijk: de mannen zetten de stoelen klaar en de vrouwen kwamen binnen om er op te gaan zitten. De lessenaars werden uitgevouwen of veroverd en tenslotte zat iedereen. Gerard begon. De mededelingen als eerste: wanneer spelen we en wat? Bovendien memoreerde hij, dat dit echt de laatste keer was, dat wij in dit drumlokaal zouden spelen. En dan nog eens zonder drummer! Nog één keer in de Synagoge (maar dan ruim gezeten) en vervolgens op! naar ons nieuwe onderkomen. We wilden beginnen. Nog 4 keer en dan een uitvoering. We waren aardig compleet. Helaas geen drummer dus. "Zal ik Herralt vragen, of die het wil proberen?” stelde Annelies voor. Waarom niet. Ze belde, telde tot 20 en daar ging de deur open: Herralt. Te jong voor de band, te klein om achterin te zitten, maar vrolijk en enthousiast. Enigszins achterdochtig – kan-ie-ut-wel – volgden 8 paar ogen Herralt met zijn PSU* naar de kruk. Geen bladmuziek; nummers, die niet tot zijn dagelijks repertoire horen; musici, waarmee hij nog nooit gespeeld had. Daar word je pas goed nerveus van. Ik dan, Herralt niet. Super geconcentreerd en met een grote grijns volgde hij de koddig overdreven aanwijzingen van achter de piano en de blazers haalden opgelucht adem. Gelukkig, niet meer zelf tellen, maar gewoon het slagwerk volgen.

14 mei spelen we ’s avonds voor de nieuwe bewoners van Het Hof van Coevorden. Niet als enige, hoor! Er is nog een andere gelegenheids-bigband en er zijn diverse combo’s actief. “Het kan zijn dat ik ook in een ander bandje speel! Ja, ik weet het zeker. In een ander bandje. Ik weet alleen niet welk. Ja, wel op die zaterdag, maar met wie ook weer?” Onze bassist voerde de onderhandelingsdruk op. De zorgen over zijn aanwezigheid waren voelbaar bij de anderen. Kiest hij wel voor ons?
Net voor Knock on Wood (“eh one, eh two, eh…”) zag Annelies het: de broche. Het was een opvallend kleinood, verholen opgespeld op de kleurige robe van Elvira. De start moest worden uitgesteld. Een uitgebreide maar eenzijdige beschouwing volgde. Jans zuchtte, Jaap lachte, Tom ging maar wat anders doen. Ze schrok op. Voelde ze, dat het moment van bewondering voor de kledingspeld niet goed gekozen was? “Oh, wachten jullie op mij? Maar ik zag opeens…”.
Toch maar beginnen. Knock on Wood begint met een solootje van de drummer. (“Mag ik een drum solo spelen, MAG IK EEN DRUMSOLO SPELEN? EEN DRUMSOLO??!!”). Helaas voor Herralt: het solo-optreden duurt in dit nummer precies 4 tellen (voor niet-kenners: dat is 3 seconden, als een kwart op 180 beats wordt gespeeld). Daarna valt het hele orkest over de slagwerker heen, ook nu. We hadden geen erbarmen en speelden met kracht de begeleidingslijnen om Dianne te ondersteunen. Onderwijl flitste en knipte het om ons heen, veroorzaakt door Gerard, die met zijn digitale camera (jawel, zelfs hij!) de laatste momenten in dit afschuwelijke lokaal vereeuwigde. Het was een leuke avond.
Bedankt Herralt.

Dick

*PSU = persoonlijke standaarduitrusting, afkorting oorspronkelijk afkomstig uit het leger. Thans ook gebruikt voor drummers, die ook brushes bij zich hebben

Aflevering 29 jrg. 2

6/4/2011

Onzuiver

Stemmen zonder vork! Gewoon luisteren naar elkaar en samen de goede toon zoeken. Simpel gezegd maar oh zo moeilijk te doen. Speelde ik maar piano, dacht ik, terwijl Gerard me fijntjes vertelde dat ik wederom te laag was. Een piano is altijd wat hij is: te laag, te hoog of net goed. De meeste piano’s bij CQ zijn trouwens aan de lage kant, lijkt het. Of ben ik altijd te hoog? Vast niet. In één van de lokalen staat een piano, die zo laag is, dat van één van de saxofoons de kop bijna van de hals gescheiden wordt, zoals militairen een zekere dode zo treffend omschrijven in het Handboek Soldaat.

Maar zuiver met elkaar spelen is moeilijk (en in het bijzonder met een wankelig mondstuk). Daarbij komt dat blaasinstrumenten van zichzelf niet zuiver zijn over het héle toonbereik. Ben je “hoog” goed gestemd, dan klinkt “laag” zo vals als wat.

We hebben gestemd op allerlei manieren. Een daarvan was op reine kwinten en kwarten. Als je een zuivere kwint speelt, dan ontstaan er onder- en boventonen. Elvira heeft het ons haarzuiver uitgelegd. Puur natuurkunde! En dat blijkt niet het lievelingsvak van Desiree te zijn. Ze heeft die kennis ook niet nodig, wat “haar” D (klinkend C) is zuiver, volgens kenners…
Je begrijpt, dat onze repetitie geheel in het teken van de natuurkunde heeft gestaan. Maar ook de psychologie van het blazen is onderwerp van gesprek geweest. Want wist je, dat als je je concentratie verlegt van het muziekpapier naar iets anders, dat het spelen dan veel makkelijker wordt? Bekend is de methode om op één been te proberen The Flight Of The Bumblebee te spelen. Probeer maar. Simpel hè? Een andere benadering hebben Elvira, Gerard en Annelies ontwikkeld in de 2e klas coupé van de trein. Door het schommelen van de trein, wordt de aandacht verlegd van soleren naar evenwicht. Wij hier in Drenthe zijn maar gezegend met onze treinverbinding. Dankzij het tempo van de trein kunnen wij tussen Coev en Zwolle 5 concerten plus toegift geven. Hoeveel training wil je nog meer? Maar goed, zuiver spelen dus.

Hoe doe je dat? Een standaardakkoord met elkaar afspreken en daarin je instrument goed toneren? We probeerden het met een niet nader genoemd akkoord (ik denk overigens dat het een Maj7/9-chord was). Na 5 keer oefenen klonk hij goed. Toen moest ik denken aan de gemiddelde Nederlander. Die zou zeggen dat zo’n jazzy akkoord hartstikke vals was. Terwijl jazzisten akkoorden met wat meer spanning juist prachtig vinden en de standaard 3-klanken saai. Bij koren heb je zo’n discussie. Het blijkt, dat meer complexe ritmes horen bij jonge(re) mensen en klassieke ritmes meer het ding is van oudere zangers. Deze uitspraak is redelijk veilig, omdat het waarheidsgehalte daarvan empirisch is getoetst. Gevaarlijker is de uitspraak, dat waar stemmen worden ingezet als instrument, de muziek meer gewaardeerd wordt door jongeren dan door ouderen, die liever gewoon meerstemmig zingen.

Goed, na deze verklaring duik ik enige tijd onder….

Dick